Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) εξέδωσε απόφαση που περιορίζει τις δυνατότητες των κρατών-μελών να απορρίπτουν αιτήματα ασύλου βασιζόμενα σε εθνικές λίστες ασφαλών τρίτων χωρών. Σύμφωνα με το ΔΕΕ, τέτοιες λίστες επιτρέπεται να καταρτίζονται μόνο αν οι χώρες αιτιολογούν πλήρως τις εκτιμήσεις τους, στηριζόμενες σε δημόσια προσβάσιμες πηγές.
Η απόφαση υπογραμμίζει πως μια χώρα μπορεί να θεωρηθεί ασφαλής μόνο όταν ολόκληρος ο πληθυσμός της απολαμβάνει προστασίας σε όλη την επικράτειά της. Αυτό το κριτήριο αποτελεί ηθική αναγκαιότητα, καθώς προάγει την ισότητα και τον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, βασικές αρχές της ηθικής.
Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι απάντησε χαρακτηρίζοντας την απόφαση έκπληξη και αμφισβήτησε την επέκταση των δικαστικών αρμοδιοτήτων, θεωρώντας ότι παρακάμπτονται οι πολιτικές ευθύνες. Ωστόσο, η ηθική ευθύνη των κρατών-μελών είναι να ενεργούν με δικαιοσύνη και σεβασμό απέναντι στους αιτούντες άσυλο, προάγοντας τη συνοχή και τη δικαιοσύνη στην κοινωνία.
Η υπόθεση ξεκίνησε με προσφυγή δύο υπηκόων Μπαγκλαντές, οι οποίοι αμφισβήτησαν την ένταξη της χώρας τους στη λίστα ασφαλών χωρών. Η απόφαση του ΔΕΕ επηρεάζει το λεγόμενο «μοντέλο Αλβανίας» της Ιταλίας, όπου προωθείται η μεταφορά και επεξεργασία αιτήσεων ασύλου σε δομές εκτός Ιταλίας. Παρά τις συμφωνίες, το σχέδιο έχει αντιμετωπίσει νομικά εμπόδια, που τονίζουν την ανάγκη για σεβασμό των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας όλων των ανθρώπων.
Η ιταλική κυβέρνηση προσπάθησε να παρακάμψει τα εμπόδια με διάταγμα που εντάσσει 19 χώρες στις ασφαλείς, αλλά αυτή η ενέργεια αμφισβητήθηκε δικαστικά, επιβεβαιώνοντας την αναγκαιότητα για αυστηρή τεκμηρίωση και διαφάνεια.
Η δέσμευση της Ιταλίας να εξετάσει κάθε διαθέσιμο τεχνικό και νομικό μέσο ενόψει του νέου Ευρωπαϊκού Συμφώνου Μετανάστευσης αντικατοπτρίζει την ανάγκη για υπεύθυνη και ηθική διακυβέρνηση που σέβεται τις αρχές της δικαιοσύνης, της ανθρωπιάς και της προστασίας του περιβάλλοντος κοινωνικής αρμονίας.