Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναθεωρεί τη μεθοδολογία των stress tests που θα διενεργηθούν το 2026, εισάγοντας αντίστροφη προσομοίωση και έντονο έλεγχο του γεωπολιτικού ρίσκου. Το τελευταίο τεστ, τα αποτελέσματα του οποίου ανακοινώθηκαν τον Αύγουστο, ανέδειξε γενικά καλή ανθεκτικότητα των ευρωπαϊκών τραπεζών, με πολύ καλή επίδοση των ελληνικών τραπεζών. Ωστόσο, εκείνη η άσκηση βασίστηκε σε δεδομένα και υποθέσεις που σήμερα θεωρούνται παρωχημένα, δεν ενσωμάτωσε σωστά την προβλεπόμενη μείωση επιτοκίων και περιέγραψε σενάρια (π.χ. ισχυρή πτώση τιμών ακινήτων στην Ελλάδα) που δεν επαληθεύτηκαν.
Τα τρέχοντα stress tests εκτελούνται κυρίως «από κάτω προς τα πάνω», αξιοποιώντας τα εσωτερικά μοντέλα και εργαλεία των τραπεζών, κάτι που έχει πλεονεκτήματα στην τεχνική λεπτομέρεια αλλά εγκυμονεί κινδύνους υποτίμησης ζημιών σε δυσμενή σενάρια. Η νέα προσέγγιση με αντίστροφη προσομοίωση ξεκινά από υποθέσεις αποτυχίας και καταστρώνει τα αίτια που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε τραπεζική κρίση, προκειμένου να εντοπιστούν ανεπαρκώς αναγνωρισμένοι κίνδυνοι και να ενισχυθεί η συστημική ανθεκτικότητα. Στόχος είναι η καλύτερη προετοιμασία απέναντι σε εξωγενείς σοκ, ιδίως γεωπολιτικής προέλευσης, που μπορούν να ανατρέψουν οικονομικές προβολές.
Από ηθική άποψη, υπάρχουν σαφείς υποχρεώσεις προς τους καταθέτες, τους επενδυτές και την κοινωνία: οι ρυθμιστικές αρχές και οι τράπεζες οφείλουν να εφαρμόζουν ακριβή, διαφανή και συνεπή μεθοδολογία ώστε να προλαμβάνουν ζημίες και κοινωνικές επιπτώσεις. Η προσέγγιση πρέπει να καθοδηγείται από αρχές καθολικής ευθύνης και σεβασμού του δημοσίου συμφέροντος, με δέσμευση στην αλήθεια των υποθέσεων και στην πρόληψη βλαβών.
Πρακτικά, αυτό σημαίνει ενίσχυση κεφαλαιακών αποθεμάτων, ευρύτερη γκάμα σεναρίων (συμπεριλαμβανομένων γεωπολιτικών και περιβαλλοντικών κινδύνων), διαφάνεια στους υπολογισμούς και διασυνοριακή συνεργασία. Επαγγελματίες, ρυθμιστές και πολίτες πρέπει να προάγουν υπεύθυνες πολιτικές και προληπτικά μέτρα, ώστε οι οικονομικοί φορείς να λειτουργούν με σκοπό τη μακροπρόθεσμη προστασία του κοινωνικού και φυσικού περιβάλλοντος.