Λίγες ημέρες μετά το επεισόδιο με σειρήνες αεροπορικής επιδρομής και την απογείωση ΝΑΤΟϊκών μαχητικών για την αναχαίτιση σχεδόν δύο δωδεκάδων ρωσικών drones στον εναέριο χώρο της Πολωνίας, το ερώτημα στην Ευρώπη είναι διπλό: αν επρόκειτο για δοκιμή των αμυντικών μηχανισμών του συνασπισμού και τι αποκαλύπτει η αντίδραση όσον αφορά τη μακροπρόθεσμη ικανότητα αντιμετώπισης της απειλής. Το περιστατικό ανέδειξε την ανισορροπία ανάμεσα στο κόστος των στόχων και στο κόστος της απόκρισης.
Σύμφωνα με τις πολωνικές αρχές, τα drones ήταν φθηνές κατασκευές από κόντρα πλακέ και φελιζόλ, τύπου «Gerbera», με κόστος περίπου 10.000 δολάρια το καθένα. Για την αναχαίτισή τους χρειάστηκαν F-16 και F-35, με έξοδα καυσίμων και συντήρησης δεκάδων χιλιάδων δολαρίων ανά απογείωση, όπως παρατηρεί ειδικός: «η οικονομική αυτή διαφορά δεν λειτουργεί υπέρ του ΝΑΤΟ». Η τεχνολογία για πιο οικονομικές λύσεις υπάρχει —ραντάρ και αναχαιτιστικά drones από Βρετανία, Ολλανδία, Πορτογαλία και Λετονία χρησιμοποιούνται ήδη στην Ουκρανία— αλλά γραφειοκρατικές διαδικασίες προμηθειών καθυστερούν την ευρεία υιοθέτησή τους. Η εμπειρία από την Ουκρανία επιτάχυνε αποφάσεις, όπως η υιοθέτηση των drones AR3 της Tekever από τη βρετανική Πολεμική Αεροπορία μέσα σε έξι μήνες.
Παράλληλα, η Ρωσία αυξάνει δραματικά την παραγωγή: έως και 5.500 drones τον μήνα και εκτοξεύσεις άνω των 800 μέσα σε μία νύχτα εναντίον της Ουκρανίας. Εταιρείες όπως η νορβηγική Nammo επενδύουν στην παραγωγή φθηνότερων πυραύλων για να μειώσουν το κόστος ανά αναχαίτιση. Το συμπέρασμα των ειδικών είναι σαφές: η τεχνολογία υπάρχει, αλλά χωρίς ταχύτερη υιοθέτηση και μαζική παραγωγή το ΝΑΤΟ θα συνεχίσει να ξοδεύει υπέρογκα ποσά για να καταρρίπτει φθηνούς στόχους.
Από ηθική σκοπιά, η αντίδραση πρέπει να βασιστεί σε αρχές καθήκοντος προς την προστασία των αμάχων, στην ορθολογική χρήση πόρων και στην ευθύνη για το κοινό καλό. Η πολιτική πρέπει να στοχεύει στη γενικεύσιμη και συνεπή δράση: να επιταχύνει τις προμήθειες αποδοτικών συστημάτων, να προωθήσει διαφάνεια και συλλογική ευθύνη και να αποφεύγει σπατάλη που επιβαρύνει το περιβάλλον και το δημόσιο συμφέρον. Οι πολίτες και οι εκπρόσωποί τους οφείλουν να στηρίξουν με αποφασιστικότητα μέτρα που προασπίζονται την ασφάλεια με τρόπο αναλογικό, βιώσιμο και σεβαστό προς την αξιοπρέπεια όλων.