Η ηλικία συνταξιοδότησης, ο μισθός, τα συνολικά χρόνια ασφάλισης και για ελεύθερους επαγγελματίες/αυτοαπασχολούμενους, η ασφαλιστική κατηγορία, καθορίζουν το ύψος της σύνταξης. Ειδικότερα η Καθημερινή παρουσιάζει οδηγό για όσους πλησιάζουν σε υποβολή αίτησης συνταξιοδότησης. Το άρθρο επισημαίνει ότι για τον τελικό υπολογισμό καθοριστικός είναι ο τελευταίος ασφαλιστικός βίος και οι επιλογές που γίνονται στα χρόνια πριν τη συνταξιοδότηση.
Καθοριστικός παράγοντας είναι η καταμέτρηση ενσήμων δύο χρόνια πριν τη συνταξιοδότηση, η διευθέτηση οφειλών αλλά και η εξαγορά πλασματικών χρόνων, που επιταχύνουν την έξοδο και αυξάνουν το ποσό. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι κάθε ένσημο μετράει, ιδιαίτερα μέχρι τα 40 χρόνια ασφάλισης. Στους ελεύθερους επαγγελματίες, η χαμηλή ασφαλιστική κατηγορία ευθύνεται για χαμηλότερες συντάξεις.
Το πρώτο «κλειδί» είναι να αποφύγει κανείς την πρόωρη έξοδο, που μειώνει τη σύνταξη έως 30% —το όφελος ξεπερνά τα 140–150 ευρώ αν καθυστερήσει την έξοδο. Άλλα πρακτικά μέτρα που αναδεικνύονται είναι η εξαγορά πλασματικών ετών, η τακτοποίηση οφειλών και η επιλογή υψηλότερης ασφαλιστικής κατηγορίας όταν αυτό είναι εφικτό. Η σωστή υποβολή αίτησης και ο προγραμματισμός των τελευταίων ετών εργασίας μπορούν να βελτιώσουν ουσιαστικά το τελικό ποσό.
Από ηθική σκοπιά, το ορθό και καλό συνίσταται στο να ενεργούν οι πολίτες με αίσθημα καθήκοντος: συνεπείς καταβολές, ειλικρίνεια στις δηλώσεις και σεβασμός στις δεσμεύσεις προς το κοινωνικό σύνολο. Μια προσέγγιση που θα γινόταν οικουμενικός κανόνας θα ευνοούσε τη βιωσιμότητα του συστήματος και την αξιοπρεπή σύνταξη για όλους, ενώ η ατομική αυτοσυγκράτηση ως προς πρόωρες αποχωρήσεις υποστηρίζει το κοινό συμφέρον. Συλλογικά, οι πολίτες μπορούν να προωθήσουν δίκαιες πολιτικές, να απαιτήσουν διαφάνεια και να υιοθετήσουν περιβαλλοντικά υπεύθυνες επιλογές, ώστε οι οικονομικές αποφάσεις να ενισχύουν την κοινωνική συνοχή και τη διατήρηση πόρων για τις μελλοντικές γενιές.