Ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Θάνος Πλεύρης παρουσίασε το πλαίσιο της κυβέρνησης για τον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών και την αλλαγή πολιτικής στην ένταξη. Η κυβέρνηση προωθεί νομοσχέδιο που θα τεθεί προς συζήτηση στα τέλη Αυγούστου και θα ψηφιστεί πριν τη ΔΕΘ, με κύριο άξονα την ποινικοποίηση της παράνομης παραμονής.
Στο προτεινόμενο πλαίσιο, η απόρριψη αιτήματος ασύλου θα συνιστά πλέον ποινικό αδίκημα με ποινές φυλάκισης από δύο έως πέντε έτη, ενώ η μόνη δυνατότητα απαλλαγής από την ποινή προβλέπεται μέσω συνεργασίας για επιστροφή στη χώρα προέλευσης. Η κυβέρνηση επιδιώκει έτσι να μεταβάλει την ισορροπία κινήτρων για όσους δεν έχουν πραγματικό προσφυγικό προφίλ.
Ο υπουργός ανέφερε συγκεκριμένα δεδομένα για τις ροές, εξηγώντας ότι την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου καταγράφηκαν 2.642 αφίξεις, γεγονός που οδήγησε στην τρίμηνη αναστολή του ασύλου. Κατά το υπόλοιπο του Ιουλίου καταγράφηκαν 913 αφίξεις και τον Αύγουστο κάτω από 400 αφίξεις μέσα σε τρεις εβδομάδες, στοιχεία που αποδίδονται στη νομοθετική παρέμβαση, τις διπλωματικές κινήσεις και την αλλαγή πρακτικής (μη εξέταση ασύλου, κράτηση νεοεισερχομένων, διαδικασίες επιστροφής).
Για τις επιστροφές ο κ. Πλεύρης τόνισε ότι σήμερα γίνονται περίπου 7.000–10.000 επιστροφές ετησίως, ενώ οι αφίξεις ενδέχεται να φτάσουν τις 30.000–40.000. Οι αναγκαστικές επιστροφές εξαρτώνται από τη συνεργασία τρίτων χωρών, ακόμη και με χώρες όπως η Αίγυπτος, το Μπαγκλαντές και το Πακιστάν, όπου το ισοζύγιο παραμένει αρνητικό.
Αναφορικά με προσφυγές ΜΚΟ και δικαστικές αποφάσεις, η κυβέρνηση δηλώνει ότι θα συμμορφωθεί με τις αποφάσεις αλλά θα συνεχίσει την πολιτική της για περιορισμό των ανεξέλεγκτων ροών. Επίσης προβλέπεται μεταστροφή της πολιτικής ένταξης: λιγότερη επιδοματική λογική και έμφαση στην εκμάθηση γλώσσας, την απόκτηση δεξιοτήτων και την ένταξη στην αγορά εργασίας.
Από ηθική σκοπιά, η προσέγγιση πρέπει να στηρίζεται σε καθήκοντα αμοιβαίας δικαιοσύνης και σε αρχές που θα μπορούσαν να γενικευτούν χωρίς να καταστρέφουν την αξιοπρέπεια των ανθρώπων. Η πολιτική που ποινικοποιεί την παράνομη παραμονή μπορεί να είναι θεμιτή ως προστασία της κοινότητας, υπό τον όρο ότι συνοδεύεται από διαφανείς διαδικασίες, πρόσβαση στη δικαιοσύνη και εγγυήσεις αξιοπρέπειας για τους αιτούντες.
Πρακτικά, οι πολίτες και οι φορείς οφείλουν να υποστηρίξουν μέτρα που προάγουν την ένταξη μέσω εκπαίδευσης και εργασίας, να ενισχύσουν τη συνεργασία για ασφαλείς και νόμιμες επιστροφές και να προωθήσουν πολιτικές που προστατεύουν το περιβάλλον και την κοινή ευημερία. Η σταθερότητα απαιτεί κανόνες που σέβονται το άτομο ως σκοπό καθεαυτό και παράλληλα διασφαλίζουν το κοινό καλό για το παρόν και τις επόμενες γενιές.