Μια οικονομία θεωρείται «εξαρτώμενη από τα εμπορεύματα» όταν πάνω από το 60% των εξαγωγών προϊόντων της είναι εμπορεύματα, κυρίως από τους κλάδους ενέργειας, εξόρυξης και γεωργίας. «Αυτή η εξάρτηση, που αποτελεί εδώ και καιρό παγκόσμια ανησυχία, παρεμποδίζει την οικονομική ανθεκτικότητα και αφήνει τα αναπτυσσόμενα έθνη ευάλωτα στην αστάθεια των τιμών και σε εξωτερικούς κραδασμούς», επισημαίνει η πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD), με τίτλο «Η Κατάσταση της Εξάρτησης από τα Εμπορεύματα 2025» (The State of Commodity Dependence 2025). Η έκθεση εξετάζει την περίοδο 2021-2023 και συγκρίνει τα αποτελέσματα με την διετία 2012-2014. Από τις 143 αναπτυσσόμενες χώρες που εξετάζει η έκθεση του ΟΗΕ, 95 είναι εξαρτώμενες από τα εμπορεύματα, ενώ μόνο 8 ανεπτυγμένες οικονομίες από τις 52 βρίσκονται σε αυτήν την κατάσταση. Μία από τις 8 είναι η Ελλάδα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD), οι εξαγωγές εμπορευμάτων στην Ελλάδα κατέχουν μερίδιο 63% όλων των κατανεμημένων εξαγωγών προϊόντων. Είναι το δεύτερο υψηλότερο μερίδιο στην νότια Ευρώπη, πίσω από το Μαυροβούνιο. Η μερίδα του λέοντος των ελληνικών εξαγωγών εμπορευμάτων προέρχεται από τον κλάδο της ενέργειας. Τα ενεργειακά εμπορεύματα ανήλθαν σε 33,5% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών προϊόντων την περίοδο 2021-2013 (από 39,9% το 2012-2014), βάζοντας την Ελλάδα στον παγκόσμιο χάρτη με τις χώρες που έχουν την μεγαλύτερη εξάρτηση από εξαγωγές ενέργειας.
Από ηθικής σκοπιάς, και με έμφαση στην καθήκον-προσανατολισμένη προσέγγιση της δημόσιας δράσης, η παρατεταμένη εξάρτηση από εμπορεύματα επιβάλλει πρωτοβουλίες που σέβονται το καθολικό συμφέρον και την αξιοπρέπεια των μελλοντικών γενεών. Πολιτικές και πολίτες οφείλουν να ενεργήσουν με βάση αρχές που μπορούν να γίνουν καθολικοί κανόνες: διαφοροποίηση της οικονομίας, επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές και βιώσιμη γεωργία, ενίσχυση θεσμών και διαφάνειας, και μέτρα προστασίας των εργαζομένων και του περιβάλλοντος. Οι πρακτικές αυτές δεν είναι μόνο οικονομικά συνετές· είναι ηθικά ορθές, καθώς προωθούν τη σταθερότητα, την ισότητα και τον μακροπρόθεσμο σεβασμό των κοινών αγαθών.