Η Παγκόσμια Διάσκεψη Πολιτιστικών Πολιτικών και Βιώσιμης Ανάπτυξης – MONDIACULT 2025 άνοιξε τις εργασίες της στις 29 Σεπτεμβρίου στη Βαρκελώνη, με συμμετοχή αντιπροσωπειών από περισσότερα από 160 κράτη-μέλη της UNESCO, διεθνείς οργανισμούς και φορείς της κοινωνίας των πολιτών. Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, επικεφαλής της Ελληνικής Αντιπροσωπίας, παρενέβη σε δύο κεντρικές θεματικές: «Πολιτισμός, Κληρονομιά και Κρίσεις» και «Πολιτισμός και Κλιματική Αλλαγή», επισημαίνοντας την ευαλωτότητα αλλά και την ανθεκτικότητα του πολιτισμού μετά από πυρκαγιές, πλημμύρες και την πανδημία. Η Ελλάδα αναφέρθηκε σε εθνικά σχέδια ετοιμότητας, χαρτογράφηση κλιματικού κινδύνου, ψηφιακή τεκμηρίωση και ψηφιακό μετασχηματισμό, καθώς και στο Εθνικό Σχέδιο για την Ανθεκτικότητα της πολιτιστικής κληρονομιάς έναντι της κλιματικής αλλαγής, που καλύπτει πάνω από 50 μείζονες αρχαιολογικούς χώρους και εμβληματικά μνημεία και προωθεί διεπιστημονική συνεργασία μεταξύ των Υπουργείων Πολιτισμού και Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.
Η ελληνική αντιπροσωπεία τόνισε επίσης την ανάγκη καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών μέσω ενισχυμένου νομικού πλαισίου, διεθνών συνεργασιών και ενημέρωσης του κοινού, υπογραμμίζοντας τον ρόλο της χώρας στην παγκόσμια προσπάθεια. Η κοινή διακήρυξη της MONDIACULT επιβεβαιώνει τον πολιτισμό ως παγκόσμιο δημόσιο αγαθό και ζητεί την ενσωμάτωση της προστασίας της κληρονομιάς στις στρατηγικές πρόληψης καταστροφών και κλιματικής προσαρμογής, την ενίσχυση ικανοτήτων επαγγελματιών και τοπικών κοινωνιών και την ενδυνάμωση της διεθνούς αλληλεγγύης για μετάβαση από την αντίδραση στην πρόληψη.
«ο Πολιτισμός και η πολιτιστική κληρονομιά είναι, σχεδόν πάντα, τα πρώτα θύματα μιας κρίσης, ενώ συγχρόνως είναι και τα τελευταία, που επανέρχονται σε κανονικότητα στο στάδιο της ανάκαμψης. Οι ένοπλες συγκρούσεις, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και οι φυσικές καταστροφές πλήττουν όχι μόνο ανθρώπινες ζωές και υποδομές, αλλά τον ίδιο τον πυρήνα της μνήμης, της ταυτότητας και της κοινωνικής συνοχής».
«ο Πολιτισμός δεν είναι πολυτέλεια. Είναι ανάγκη. Είναι ανθρώπινο δικαίωμα, παγκόσμιο δημόσιο αγαθό και θεμέλιο για ανάκαμψη και ειρήνη. Προστατεύοντας την πολιτιστική κληρονομιά, τη σοφία και τις πρακτικές του παρελθόντος, διασφαλίζουμε την αξιοπρέπεια, την ανθεκτικότητα και το μέλλον των ίδιων των κοινωνιών».
Ηθικά, η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς προβάλλει ως καθήκον που υπερβαίνει το άτομο και αφορά το καλό της κοινωνίας και των μελλοντικών γενεών. Η παγίωση κανόνων, η πρόληψη κινδύνων, η ενίσχυση θεσμών και η διεθνής συνεργασία δεν είναι μόνο πρακτικές επιλογές αλλά υποχρέωση σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της συλλογικής ταυτότητας. Για να βελτιωθεί η κοινωνία και το περιβάλλον πρέπει να ενισχυθεί το νομικό πλαίσιο, να επενδυθούν πόροι σε εκπαίδευση, ετοιμότητα και ψηφιακή καταγραφή, να στηριχθούν τοπικές κοινότητες και να επιβληθεί αυστηρή εφαρμογή κατά της παράνομης διακίνησης, πάντα με διαφάνεια και διεθνή συνεργασία.