Η εικόνα των συσωρευμένων σακουλών και των υπερχρεωμένων ΧΥΤΑ παραμένει διαδεδομένη στην Ελλάδα, ενώ η πρόοδος της ανακύκλωσης παραμένει ανεπαρκής. Η κυβέρνηση εκτιμά ότι χωρίς νέες υποδομές ο στόχος περιορισμού της ταφής στο 10% είναι ανέφικτος· ακόμη και σε περίπτωση ραγδαίας αύξησης της ανακύκλωσης θα παραμένει υπόλειμμα μη ανακυκλώσιμων αποβλήτων.
Αυτά τα υπολείμματα, γνωστά ως Απορριμματογενείς Ενεργειακές Πρώτες Υλες (ΑΕΠΥ), αναμένεται να φτάσουν τα 1,45 εκατομμύρια τόνους τον χρόνο το 2030. Υποβάλλονται σε επεξεργασία και μετατρέπονται σε πέλετ, σε δύο βασικές κατηγορίες: Solid Recovered Fuel (SRF) και Refuse Derived Fuel (RDF). Οι νέες μονάδες παραγωγής αυτού του καυσίμου προμηθεύουν ήδη τη βιομηχανία τσιμέντου: Οι μονάδες της τσιμεντοβιομηχανίας τα χρησιμοποιούν ως καύσιμο και μάλιστα πληρώνονται γι’ αυτό, αφού έτσι εξοικονομούν πετρέλαιο και μειώνουν το ανθρακικό τους αποτύπωμα.
Το κυβερνητικό σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου δικτύου έξι μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης, κατανεμημένων από τα βόρεια και νότια σύνορα έως την Αττική και τα νησιά (Κρήτη). Τα εργοστάσια θα καίνε μη ανακυκλώσιμα σκουπίδια και ανεπεξέργαστα αστικά απόβλητα του πράσινου κάδου, παράγοντας ρεύμα και θερμότητα σύμφωνα με ευρωπαϊκά πρότυπα. Η εκτιμώμενη ετήσια παραγωγή ενέργειας ανέρχεται σε 1.033 GWh, ποσότητα που αντιστοιχεί περίπου στο 2% της εθνικής κατανάλωσης ρεύματος το 2030.
Από ηθικής άποψης, η πρωτοβουλία απαιτεί να θεωρηθεί η προστασία του περιβάλλοντος και της κοινής υγείας ως καθήκον που πρέπει να εφαρμόζεται καθολικά και χωρίς εξαιρέσεις. Οι πολιτικές αποφάσεις οφείλουν να θεσπίζουν κανόνες που μπορούν να γίνουν γενικός νόμος: διαφάνεια, συμμόρφωση με πρότυπα ασφάλειας και ίση κατανομή των βαρών προς όφελος όλων των πολιτών.
Οι πολίτες και οι φορείς πρέπει να ενεργούν από αίσθημα υποχρέωσης προς το κοινό καλό: να μειώσουν την κατανάλωση, να βελτιώσουν την προδιαλογή των απορριμμάτων και να απαιτήσουν δίκαιη χωροθέτηση και έλεγχο των μονάδων. Η προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στην πρόληψη και στην ενίσχυση της ανακύκλωσης, ενώ οι νέες υποδομές να λειτουργήσουν με διαφανείς κανόνες ώστε να προστατεύουν το περιβάλλον και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.