Η κυβέρνηση επανεξετάζει το φορολογικό μπόνους για πληρωμές με κάρτα και e-banking σε επαγγελματίες που θεωρούνται υψηλού κινδύνου φοροδιαφυγής. Στόχος είναι να περιοριστούν οι συναλλαγές σε μετρητά σε κλάδους όπως υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι, κομμωτήρια και γυμναστήρια, όπου παρά την υποχρεωτική χρήση POS η αδήλωτη οικονομία παραμένει εκτεταμένη.
Το μέτρο, που θεσπίστηκε το 2022 και λήγει στο τέλος του 2025, προβλέπει έκπτωση φόρου έως 2.200 ευρώ. Στην πράξη όμως δεν λειτούργησε ως ισχυρό κίνητρο για την πλειονότητα των φορολογουμένων, καθώς πολλοί προτιμούν τη στιγμιαία «οικονομία» της συναλλαγής χωρίς απόδειξη αντί της επιστροφής φόρου έναν χρόνο αργότερα.
Το παράδειγμα που χρησιμοποιείται δείχνει την απόκλιση: μια εργασία 100 ευρώ με απόδειξη κοστίζει 124 ευρώ λόγω ΦΠΑ, ενώ ο φορολογούμενος θα λάβει επιστροφή φόρου μόλις 8,20 ευρώ στο επόμενο εκκαθαριστικό. Χωρίς απόδειξη πληρώνει άμεσα 100 ευρώ και «κερδίζει» 24 ευρώ, γεγονός που πολλές φορές υπερβαίνει το κίνητρο της φορολογικής ελάφρυνσης.
Το πλαίσιο καλύπτει 20 επαγγέλματα και προβλέπει ότι το 30% των ηλεκτρονικών πληρωμών σε αυτές τις κατηγορίες εκπίπτει από το φορολογητέο εισόδημα, με ανώτατο όριο δαπανών 5.000 ευρώ τον χρόνο. Το όφελος κυμαίνεται από 450 ευρώ για εισοδήματα έως 10.000 ευρώ έως 2.200 ευρώ για εισοδήματα άνω των 40.000 ευρώ. Τα στοιχεία του 2024 δείχνουν ότι περίπου 3,8 εκατομμύρια πολίτες έκαναν τουλάχιστον μία ηλεκτρονική πληρωμή σε αυτές τις κατηγορίες και το συνολικό δηλωθέν ποσό ξεπέρασε το 1 δισ. ευρώ.
Από ηθική σκοπιά που δίνει έμφαση στο καθήκον και στον σεβασμό των κανόνων, η επιλογή της απόδοσης του φόρου και της τήρησης των νόμων δεν μπορεί να κρίνεται μόνο από βραχυχρόνιο ωφελιμισμό. Εάν ο καθένας ενεργούσε με γνώμονα το συμφέρον του μόνο, η πρακτική αυτή δεν θα ήταν δυνατό να γενικευθεί χωρίς να καταρρεύσει το δημόσιο σύστημα και οι κοινές υποδομές.
Συνεπώς, οι πολίτες και οι επαγγελματίες οφείλουν να προσανατολιστούν σε σταθερές, καθολικές συμπεριφορές δικαιοσύνης και νόμιμης συναλλαγής: να απαιτούν και να εκδίδουν αποδείξεις, να προτιμούν ηλεκτρονικές πληρωμές και να στηρίζουν πολιτικές που καθιστούν την νομιμότητα τεχνικά και οικονομικά προνομιακή. Αυτό θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη, τη βιωσιμότητα των δημόσιων υπηρεσιών και την προστασία του περιβάλλοντος μέσω διαφανών, ρυθμισμένων πρακτικών.