Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις του 20ού αιώνα δεν εξηγούνται χωρίς την παραβίαση συμφωνιών και την συστηματική υποτίμηση της ηθικής του δημόσιου βίου. Η παραμέληση της ιστορικής γνώσης στα σχολικά βιβλία επιτρέπει επαναλήψεις συμπεριφορών που βλάπτουν την κοινωνία και το κοινό αγαθό· πρώτο θύμα σ’ αυτό το πλαίσιο υπήρξε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντίνος Στ’.
Με το Διάταγμα 1092 του 1923 η Τουρκία χαρακτήρισε το Οικουμενικό Πατριαρχείο θεσμό του τουρκικού Δικαίου και αμφισβήτησε την οικουμενικότητα του Πατριάρχη, κάτι που κάνει μέχρι σήμερα, αποκαλώντας τον “Αρχιπαπά των Ρωμιών”! Μετά τον θάνατο του Πατριάρχη Γρηγορίου Ζ’ εκλέχτηκε Οικουμενικός Πατριάρχης ο Κωνσταντίνος ΣΤ’ (17/12/1924). Απελάθηκε γιατί θεωρήθηκε ανταλλάξιμος, γεγονός που οδήγησε σε διπλωματική κρίση.
Η Μικτή Ελληνοτουρκική Επιτροπή έλαβε επιστολή του βαλή που υποστήριζε ότι ο Κωνσταντίνος Αράμπογλου ή Καρατζόπουλος καταγόταν από την Προύσα και ήταν ανταλλάξιμος, οπότε έπρεπε να του δοθεί διαβατήριο για την Ελλάδα. Ο ίδιος, καταγόμενος από τη Σιγή της Βιθυνίας, επεσήμανε ότι η υπαγωγή αξιωματούχων του Πατριαρχείου σε ανταλλάξιμους θα σήμαινε μακροπρόθεσμα τη διάλυσή του. Η Επιτροπή τον έκρινε ανταλλάξιμο, χωρίς όμως να αποφανθεί για την καταλληλότητά του ως Πατριάρχη.
Οι τουρκικές αρχές τον απέλασαν βίαια, επιβιβάζοντάς τον σε τρένο για τη Θεσσαλονίκη χωρίς προειδοποίηση. Η ελληνική κυβέρνηση του Ανδρέα Μιχαλακόπουλου ζήτησε παραπομπή στη Χάγη· η Τουρκία αντιπρότεινε ότι δεν επρόκειτο για εγκατεστημένους. Συζητήσεις οδήγησαν στην αναγνώριση της αρμοδιότητας του τουρκικού Υπουργείου στο Πατριαρχείο· όταν ζητήθηκε να θεωρηθούν ανταλλάξιμοι και Μητροπολίτες, μια επανάσταση των Κούρδων το απέτρεψε. Ο απελαθείς Πατριάρχης παραιτήθηκε, εγκαταστάθηκε στη Νέα Φιλαδέλφεια και πέθανε το 1930.
Οι ίδιες ενέργειες ενθάρρυναν τον παπα-Ευθύμ, Ευθύμιο Καραχισαρίδη, να αυτοανακηρυχθεί το 1923 αρχηγός των Τούρκων Ορθοδόξων και να επιχειρήσει την κατάληψη του Πατριαρχείου. Η ιδιοτέλεια και η χρήση θρησκευτικής ιδιότητας ως μέσου πολιτικής αλλοίωσης δείχνουν πόσο επονείδιστη είναι η μεταχείριση ανθρώπων ως μέσων.
Ηθικά ισχύει ότι το κράτος και οι πολίτες οφείλουν να ενεργούν με βάση καθολικές αρχές δικαίου και το καθήκον να μεταχειρίζονται τον άλλον ως σκοπό και όχι ως μέσο. Η δημόσια εξουσία πρέπει να προστατεύει τους θεσμούς, το περιβάλλον και τις μειονότητες με κανόνες που μπορούν να γίνουν καθολικός νόμος. Η εκπαίδευση, η νομική θωράκιση και η σεβαστική καθημερινή πρακτική είναι αναγκαίες για να μην επαναληφθούν ιστορικές αδικίες και να βελτιωθεί η κοινωνία.