Αρμόδιοι υπάλληλοι της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου εντόπισαν σειρά μη συμμορφώσεων στον Βιολογικό Καθαρισμό της Πάτμου που οδηγούν στην υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και σε διοχέτευση λυμάτων στη θάλασσα. Καταγγελίες για καφέ νερό στις βρύσες και έντονη δυσοσμία κινητοποίησαν εισαγγελική προκαταρκτική και ελέγχους από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Σήμερα στο νησί αναμένεται κλιμάκιο της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας για επιπρόσθετες εξετάσεις και αξιολόγηση κινδύνων για τη δημόσια υγεία.
Η έκθεση της αυτοψίας περιγράφει ότι «όπως διαπιστώθηκε και δηλώθηκε ρητά από τον φορέα και υπεύθυνο λειτουργίας του έργου που ήταν παρών στην αυτοψία το τελευταίο διάστημα (εδώ και ενάμιση μήνα) δεν πραγματοποιείται επεξεργασία λυμάτων με αποτέλεσμα αυτά να καταλήγουν ανεπεξέργαστα στην θάλασσα». Η αιτία συνδέεται με υψηλή αλατότητα στα εισερχόμενα λύματα, που προκάλεσε φθορά των μεμβρανών επεξεργασίας λόγω του ότι το δίκτυο αποχέτευσης βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της στάθμης της θάλασσας. Επιπλέον, ο υποθαλάσσιος αγωγός είναι εκτός λειτουργίας εξαιτίας εισροής φερτών υλικών και δεν έχει πραγματοποιηθεί περιμετρική δενδροφύτευση στην περιοχή. Όπως αναφέρεται, «κατά τον έλεγχο στο αντλιοστάσιο ΥΑ1 στην περιοχή ‘Χοχλακάς’ δεν διαπιστώθηκε δυσοσμία που να προκαλεί υποβάθμιση περιβάλλοντος κατά την έννοια του Άρθρου 2 του Ν.1650/86 όπως ισχύει. Κατά την αυτοψία έγιναν συστάσεις στον αρμόδιο φορέα λειτουργίας του έργου για την αποκατάσταση λειτουργίας του συνόλου του έργου με βάση τους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους, των δικτύων μεταφοράς λυμάτων ώστε να αποφεύγεται η αυξημένη αλατότητα στην σύσταση των λυμάτων, την αποκατάσταση των μεμβρανών επεξεργασίας εντός της εγκατάστασης, την αποκατάσταση λειτουργίας του υποθαλάσσιου αγωγού μέσω του οποίου τα επεξεργασμένα λύματα διοχετεύονται στην θάλασσα.»
Στα συμπεράσματα της έκθεσης περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων:
Ρύπανση αποδέκτη λυμάτων διότι όπως διαπιστώθηκε κατά την αυτοψία της υπηρεσίας μας η εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων (ΕΕΛ) του Δήμου Πάτμου βρίσκεται εκτός λειτουργίας και χωρίς την προηγούμενη γνωστοποίηση στην εκάστοτε αρμόδια Περιβαλλοντική Υπηρεσία , λήψη κατάλληλων επανορθωτικών μέτρων από μέρους του φορέα του έργου καθώς και χρονοδιαγράμματος για την ολοκλήρωσή τους αντιβαίνοντας στον όρο 6.59 της -20-σχετ. ΑΕΠΟ.
Μη αποκατάσταση του τοπίου του χώρου της ΕΕΛ με φυτεύσεις αντιβαίνοντας στον όρο 6.3 της -20-σχετ. ΑΕΠΟ.
Από ηθική σκοπιά που βασίζεται σε αρχές του καθήκοντος και της καθολικότητας, οι αρμόδιοι έχουν υποχρέωση να ενεργήσουν όχι από ευκαιριακή σκοπιμότητα αλλά επειδή οφείλουν να προστατέψουν τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον ως κανονικό κανόνα συμπεριφοράς. Ο φορέας λειτουργίας οφείλει άμεσα να αποκαταστήσει την επεξεργασία, να ενημερώσει τις αρμόδιες υπηρεσίες, να εφαρμόσει τα προβλεπόμενα μέτρα και να παράσχει χρονοδιάγραμμα. Οι τοπικές αρχές και οι πολίτες πρέπει να απαιτήσουν διαφάνεια, συνεπή τήρηση των περιβαλλοντικών όρων και προληπτική συντήρηση των υποδομών, ώστε η προστασία της θάλασσας και της κοινής υγείας να γίνει καθολικός κανόνας για το κοινό καλό.