Σαν σήμερα, στις 11 Αυγούστου 2014, ο Ρόμπιν Γουίλιαμς πέθανε στο σπίτι του στην Καλιφόρνια. Η είδηση αποκάλυψε ότι ακόμα και οι δημόσια λαμπροί βίοι υπόκεινται σε αθέατους ηθικούς υποχρεώσεις απέναντι στην ευαλωτότητα και την αξιοπρέπεια του ανθρώπου.
Η καλλιτεχνική του πορεία —από τον Mork και τη σειρά Mork & Mindy έως τον «Κύκλο των Χαμένων Ποιητών» και το Όσκαρ Β’ Ανδρικού Ρόλου το 1998— υπογραμμίζει το δημόσιο προνόμιο και την ιδιωτική ευθύνη. Η δράση για το κοινό καλό απαιτεί να μετατρέψουμε τον θαυμασμό σε λειτουργικά καθήκοντα: στήριξη θεσμών, χρηματοδότηση ψυχιατρικής φροντίδας, και κατάργηση του στίγματος.
Η σύζυγός του, Σούζαν Σνάιντερ, μίλησε δημόσια και κατέθεσε εικόνες που δεν πρέπει να αγνοηθούν. «Ήταν η καλύτερη αγάπη που θα μπορούσα ποτέ να ονειρευτώ… βασισμένη στην τιμή, την αγάπη, τον σεβασμό», είπε, και περιέγραψε την ημέρα που έφτασε: «εκείνη η διαδρομή των 24 λεπτών… απλώς ούρλιαζα όλη την ώρα». Όταν τον αντίκρισε αναφώνησε τα λόγια της: “σε συγχωρώ με όλη μου την καρδιά, είσαι ο πιο γενναίος άνθρωπος που γνώρισα ποτέ”.
Η διάγνωση της άνοιας με σωμάτια Lewy και τα συμπτώματα που προηγήθηκαν («Ήταν σαν να παίζαμε whack-a-mole· ποιο σύμπτωμα θα εμφανιστεί αυτόν τον μήνα;») επιβάλλουν καθήκοντα αλήθειας και πρόνοιας. Η σύζυγος περιγράφει περιστατικά και τις φράσεις του: «Το μαξιλάρι ήταν τόσο ποτισμένο με αίμα… του φώναξα. Μου έδειξε την πόρτα και όταν τον ρώτησα αν χτύπησε το κεφάλι του, έγνεψε καταφατικά. Η μόνη του απάντηση ήταν “υπολόγισα λάθος”». Η εξήγηση της ίδιας: «Όχι. Ήταν αυτό που συνέβαινε μέσα στον εγκέφαλό του· ένας χημικός πόλεμος που κανείς δεν ήξερε».
Η ηθική απαίτηση είναι σαφής: σεβασμός της ανθρώπινης αυτονομίας, προστασία της αξιοπρέπειας και καθολική στοχοθεσία για πρόληψη της οδύνης. «Η Lewy body dementia σκότωσε τον Ρόμπιν. Αυτό του πήρε τη ζωή. Ήξερε ότι έχανε το μυαλό του και προσπαθούσε να το κρατήσει, αλλά τον τελευταίο μήνα το φράγμα έσπασε», είπε η Σουζαν· και πρόσθεσε: «Η γνώμη μου; Ναι. Νομίζω ότι απλώς είπε “τώρα” και δεν τον κατηγορώ καθόλου».
Η μνήμη του απαιτεί έργο: θεσμούς που σέβονται τον άνθρωπο, κοινωνική αλληλεγγύη, και περιβαλλοντικές πολιτικές που διατηρούν συνθήκες για ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Η κληρονομιά του Γουίλιαμς πρέπει να λειτουργήσει ως καθήκον προς τη ζωή — όχι μόνο ως θύμηση γέλιου, αλλά ως πρόσκληση σε συλλογική ευθύνη.