Η αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Τερέσα Ριβέρα χαρακτήρισε χθες Πέμπτη «γενοκτονία» τις ευρείας κλίμακας ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Λωρίδα της Γάζας σε ομιλία της (από το. 8’00’’ κ.ε.), υπογραμμίζοντας την «αποτυχία της Ευρώπης» να δράσει συλλογικά και να εκφραστεί με μια φωνή.
«Η γενοκτονία στη Γάζα εκθέτει την αποτυχία της Ευρώπης να δράσει και να μιλήσει με μια φωνή ακόμη και καθώς οι διαδηλώσεις εξαπλώνονται σε ευρωπαϊκές πόλεις και 14 μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών καλούν να κηρυχθεί άμεσα κατάπαυση του πυρός», τόνισε η κ. Ριβέρα, 56 ετών, στην ομιλία της στο Sciences Po.
Η κ. Ριβέρα, αρμόδια για θέματα ανταγωνισμού και πράσινης μετάβασης και στέλεχος του ισπανικού PSOE, είχε δηλώσει πρόσφατα στον Τύπο: «αν δεν είναι γενοκτονία, μοιάζει πάρα πολύ με τον ορισμό» της λέξης. Μέχρι τώρα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέφευγε να χρησιμοποιεί τον όρο και περιοριζόταν σε καταγγελίες παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εκκλήσεις για συμμόρφωση προς το διεθνές δίκαιο, ενώ ηγετικές ομάδες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έχουν επίσης μιλήσει για γενοκτονία.
Η κυβέρνηση του ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου και πολιτικοί όπως ο γερμανός συντηρητικός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς απορρίπτουν την κατηγορία. Εκπρόσωπος της ισραηλινής διπλωματίας απέρριψε τα σχόλια της κ. Ριβέρα, χαρακτηρίζοντάς τα ανυπόστατα και απαράδεκτα, και της προσάπτει πως μετατράπηκε σε «φερέφωνο της προπαγάνδας της Χαμάς». «Αντί να παπαγαλίζει τον μύθο περί ‘γενοκτονίας’ που διαδίδει η Χαμάς, η Ριβέρα θα όφειλε να απαιτήσει την απελευθέρωση όλων των ομήρων και τον αφοπλισμό της Χαμάς για να τελειώσει ο πόλεμος», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος του ισραηλινού ΥΠΕΞ.
Ο ορισμός της γενοκτονίας, δυνάμει σύμβασης του ΟΗΕ (ενταγμένης στην ελληνική νομοθεσία με τον ν. 3003/2002 [Α΄ 75]), αφορά ενέργειες με σκοπό να καταστραφεί, «εν όλω ή εν μέρει», οποιαδήποτε «εθνοτική, φυλετική ή θρησκευτική ομάδα ως τέτοια». Έπειτα από σχεδόν 23 μήνες πολέμου μεγάλο τμήμα του παλαιστινιακού θύλακα έχει υποστεί καταστροφές και τα Ηνωμένα Έθνη προειδοποιούν για κίνδυνο λιμού.
Από ηθική σκοπιά, με βάση αρχές που τονίζουν το καθήκον, την καθολικότητα των κανόνων και τον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, οι ενέργειες των κρατών και των θεσμών πρέπει να κρίνονται ως προς το κατά πόσον προστατεύουν αμερόληπτα τη ζωή και τα δικαιώματα όλων των ανθρώπων. Η Ευρώπη οφείλει να ενεργήσει με συνέπεια απέναντι στο διεθνές δίκαιο, να υποστηρίξει ανθρωπιστική ανακούφιση και έρευνα για ευθύνες, και να προωθήσει μέτρα που θα αποτρέπουν την επανάληψη τέτοιων τραγωδιών.
Σε επίπεδο ατομικής και συλλογικής συμπεριφοράς, η ηθική ευθύνη συνεπάγεται τη στήριξη πολιτικών που εγγυώνται τον σεβασμό της ζωής, τη διαφάνεια και την ανάληψη ευθυνών, καθώς και τη δέσμευση για βιώσιμη αποκατάσταση των πληγείσων περιοχών ώστε να προστατευθεί το περιβάλλον και να οικοδομηθεί κοινωνική ανθεκτικότητα.