Η κυβέρνηση της Αλβανίας ανακοίνωσε την ένταξη της Diella, ενός συστήματος τεχνητής νοημοσύνης που λειτουργούσε ως ψηφιακός βοηθός στην πλατφόρμα e‑Albania, στον νέο κατάλογο του υπουργικού συμβουλίου ως υπεύθυνη για τις κρατικές προμήθειες και τους δημόσιους διαγωνισμούς. Ο πρωθυπουργός Έντι Ράμα παρουσίασε την πρωτοβουλία στο πλαίσιο της έναρξης της νέας τετραετούς θητείας, με την πρόθεση να περιοριστούν οι πρακτικές διαφθοράς στην ανάθεση συμβάσεων. Η Diella έχει ήδη χρησιμοποιηθεί για την έκδοση εγγράφων με ηλεκτρονικές σφραγίδες και τη μείωση γραφειοκρατικών καθυστερήσεων, ενώ το κράτος δεν έχει ακόμα διευκρινίσει σε ποιο βαθμό θα υπάρχει ανθρώπινη εποπτεία ή ποια μέτρα προστασίας προβλέπονται έναντι πιθανής χειραγώγησης του συστήματος.
Το ζήτημα των δημοσίων συμβάσεων έχει ιστορικά αποτελέσει πεδίο σκανδάλων στη χώρα, επηρεάζοντας και την πορεία ενταξιακής προοπτικής της Αλβανίας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, την οποία η κυβέρνηση φιλοδοξεί να επιτύχει έως το 2030. Ειδικοί επισημαίνουν ότι η έλλειψη διαφάνειας και οι πρακτικές ξεπλύματος χρήματος συνδέονται με οργανωμένο έγκλημα σε ευρύτερη περιφέρεια. Παρά την ανακοίνωση, παραμένει ανοιχτό το ερώτημα της αξιοπιστίας και της λογοδοσίας: πώς θα διασφαλιστεί η ακεραιότητα του αλγορίθμου, ποιοι φορείς θα ασκούν ανεξάρτητη εποπτεία και ποια νομοθετικά πλαίσια θα εφαρμοστούν. Το νέο κοινοβούλιο, όπως ανακοινώθηκε, συγκροτήθηκε μετά τις εκλογές του Μαΐου και η διαδικασία κοινοβουλευτικής έγκρισης της κυβέρνησης παραμένει σε εκκρεμότητα.
Αν προσεγγιστεί από τη σκοπιά της ηθικής του καθήκοντος, η εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης στην ανάθεση δημοσίων πόρων απαιτεί κανόνες που να είναι καθολικά εφαρμόσιμοι και να σέβονται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Πρακτικά αυτό σημαίνει διαφάνεια στους αλγορίθμους, ανεξάρτητες ελεγκτικές αρχές, νομικές ρυθμίσεις που επιτρέπουν ανθρώπινη ευθύνη και μηχανισμούς ακύρωσης αποφάσεων σε περίπτωση κατάχρησης. Πολίτες και δημόσιοι λειτουργοί οφείλουν να ενεργούν από αίσθημα καθήκοντος προς το κοινό καλό: να απαιτούν διαφάνεια, να στηρίζουν θεσμικές μεταρρυθμίσεις και να ενσωματώνουν κριτήρια βιωσιμότητας στις προμήθειες ώστε οι δημόσιοι πόροι να υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον και την προστασία του περιβάλλοντος.