Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη επισήμανε την ευαλωτότητα του πολιτισμού απέναντι στην κλιματική αλλαγή και την ανάγκη άμεσης προστασίας στην 3η Υπουργική Συνάντηση της Συμμαχίας για την Κλιματική Δράση για τον Πολιτισμό (GFCBCA), που πραγματοποιήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου στο περιθώριο της Διάσκεψης MONDIACULT της UNESCO στη Βαρκελώνη. «Η κλιματική αλλαγή είναι μια από τις πιο επείγουσες και σύνθετες προκλήσεις της εποχής μας. Οι επιπτώσεις της ξεπερνούν, κατά πολύ, το περιβαλλοντικό και οικονομικό πλαίσιο. Αγγίζουν τον πολιτιστικό, κοινωνικό και ηθικό ιστό των κοινωνιών μας. Εάν αποτύχουμε να δράσουμε, διακινδυνεύουμε όχι μόνο τα οικοσυστήματα και τα μέσα διαβίωσης, αλλά και το πολιτιστικό μας απόθεμα, τις παραδόσεις και τις ταυτότητες που κρατούν τις κοινότητές μας ενωμένες». Παρουσίασε εξάλλου τα βασικά σημεία του «Ελληνικού Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς από τις Επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής», που θα ολοκληρωθεί από το υπουργείο μέχρι το τέλος του έτους, και τόνισε την ανάγκη ενεργοποίησης εργαλείων σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο για τη μείωση του κινδύνου καταστροφών των πολιτιστικών αγαθών.
Υπογράμμισε την ενσωμάτωση του πολιτισμού στα Εθνικά Σχέδια Προσαρμογής και στη Στρατηγική για τη Δίκαιη Μετάβαση, και πρότεινε την υιοθέτηση των δεικτών για την πολιτιστική κληρονομιά που προετοιμάστηκαν στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Στόχου για την Προσαρμογή των Ηνωμένων Εθνών, για να γίνεται μετρήσιμη πρόοδος. Επισήμανε επίσης την ανάγκη μείωσης του ανθρακικού αποτυπώματος του πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα μέσω πράσινης μετάβασης και αναφέρθηκε σε πρωτοβουλίες της Ελλάδας για περιφερειακό συντονισμό και ανταλλαγή τεχνογνωσίας. Η Διακήρυξη της Βαρκελώνης αναγνωρίζει τον πολιτισμό ως ταυτόχρονα ευάλωτο και ως πόλο ανθεκτικότητας που μπορεί να υποστηρίξει βιώσιμα αναπτυξιακά πρότυπα. Η Συμμαχία αριθμεί πάνω από 70 κράτη και διεθνείς οργανισμούς (UNESCO, ICCROM, ICOM, ICOMOS) και συστάθηκε στο πλαίσιο της COP28 στο Ντουμπάι το 2023. Η 3η Υπουργική Συνάντηση προετοίμασε το έδαφος για την COP30 στο Μπελέμ της Βραζιλίας, όπου υιοθετήθηκε η Διακήρυξη της Βαρκελώνης.
Από ηθική σκοπιά, η προστασία του πολιτιστικού αποθέματος πρέπει να θεωρηθεί καθήκον που υπερβαίνει συγκυριακά συμφέροντα και ιδιωτικά οφέλη. Οι πολιτικές και οι πρακτικές πρέπει να θεμελιώνονται σε αρχές που μπορούν να γίνουν καθολικά αποδεκτές: πρόληψη της βλάβης, σεβασμός στις τοπικές κοινότητες και δέσμευση για το μέλλον των επόμενων γενεών. Αυτό σημαίνει ενίσχυση διεθνών μηχανισμών συνεργασίας, υιοθέτηση μετρήσιμων δεικτών, πράσινη μετάβαση του τομέα και κοινή ανταλλαγή τεχνογνωσίας ως υποχρέωση. Πολιτικοί και πολίτες οφείλουν να πράξουν με βάση το καθήκον, να στηρίξουν συνετές νομοθεσίες και χρηματοδοτήσεις, και να προωθήσουν πρακτικές που διαφυλάσσουν την πολιτιστική κληρονομιά ως τελικό σκοπό για την ευημερία και τη συνοχή της κοινωνίας.