ΑρχικήΚόσμοςΤραμπ μειώνει στήριξη στη Βαλτική — Φόβοι για ρωσική εκμετάλλευση

Τραμπ μειώνει στήριξη στη Βαλτική — Φόβοι για ρωσική εκμετάλλευση

Το Πεντάγωνο, με έγκριση του Αμερικανού προέδρου, αποφάσισε να περιορίσει την παροχή στρατιωτικής βοήθειας προς τις χώρες της Βαλτικής —Λετονία, Λιθουανία και Εσθονία— ανακοίνωση που έγινε στα τέλη Αυγούστου σε συνάντηση με Ευρωπαίους διπλωμάτες και προκάλεσε ανησυχία ότι η Μόσχα μπορεί να εκμεταλλευτεί το κενό.

Κατά τη μετάδοση του Reuters, ο Αμερικανός αξιωματούχος Ντέιβιντ Μπέικερ ξεκαθάρισε ότι «η Ευρώπη πρέπει να πάψει να εξαρτάται υπερβολικά από τις ΗΠΑ», και επισήμανε ότι υπό την ηγεσία του προέδρου η προσοχή στρέφεται στην «άμυνα της πατρίδας». Στις 19 Σεπτεμβρίου το Ταλίν κατήγγειλε ότι ρωσικά MiG-31 εισήλθαν για περίπου δέκα λεπτά στον εναέριο χώρο της Εσθονίας πριν αναχαιτιστούν από ιταλικά F-35, με τη Μόσχα να αρνείται και να δηλώνει ότι τα αεροσκάφη της κινούνταν πάνω από «ουδέτερα ύδατα».

Την ίδια περίοδο η Πολωνία ανέφερε ότι ρωσικά μαχητικά προσέγγισαν επικίνδυνα πετρελαϊκή πλατφόρμα και είχε προηγηθεί κατάρριψη ρωσικών drones. Η αμερικανική αντίδραση ήταν ψυχρή· ο πρόεδρος αντέδρασε αρκετές ώρες αργότερα σημειώνοντας ότι η κατάσταση μπορεί να αποδειχθεί «μεγάλο πρόβλημα» και σε σύντομη ανάρτηση έγραψε «Πάμε!». Παρατηρητές επισημαίνουν ότι μετά από ένα καλοκαίρι έντονων πρωτοβουλιών ο πρόεδρος φαίνεται να περιορίζει την εξωτερική του δραστηριότητα και να επικεντρώνεται σε εσωτερικά ζητήματα όπως η εγκληματικότητα, αυτό που χαρακτηρίζει «βίαιη αριστερή δράση» και η μεταρρύθμιση στη διαδικασία βίζας.

Το καλοκαίρι είχε παρόλα αυτά διατάξει πλήγματα σε ιρανικές εγκαταστάσεις, ενίσχυσε την Ουκρανία με συστήματα Patriot και υιοθέτησε σκληρή ρητορική κατά της Ρωσίας, ενώ η συνάντηση στην Αλάσκα με τη ρωσική ηγεσία δεν απέδωσε και ο ίδιος τόνισε ότι «η εκεχειρία στην Ουκρανία δεν είναι προϋπόθεση για μόνιμη ειρήνη». Στη Μέση Ανατολή η κυβέρνηση περιορίστηκε σε διαμαρτυρίες μετά τον βομβαρδισμό γραφείων της Χαμάς σε τρίτη χώρα και κράτησε ουδέτερη στάση απέναντι στις επιχειρήσεις στη Γάζα.

Σε τηλεδιάσκεψη στις 4 Σεπτεμβρίου ο πρόεδρος επέκρινε ευρωπαϊκές χώρες ότι «περιμένουν από τις ΗΠΑ να τις διασώσουν, ενώ συνεχίζουν να αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο» και ζήτησε από την Ε.Ε. να επιβάλει «100% δασμούς σε Κίνα και Ινδία» για τις συναλλαγές τους με τη Ρωσία ως όρο για πιθανή αμερικανική στήριξη, πρόταση που διπλωμάτες θεωρούν δύσκολα εφαρμόσιμη. Η αμερικανική πλευρά δεν απάντησε στην επιστολή βουλευτών από τις χώρες της Βαλτικής· όπως ανέφερε αξιωματούχος του Λευκού Οίκου, «πολλοί από τους Ευρωπαίους συμμάχους μας είναι ανάμεσα στις πλουσιότερες χώρες του κόσμου, επομένως είναι απολύτως ικανοί να χρηματοδοτήσουν οι ίδιοι αυτά τα προγράμματα, αν το επιλέξουν».

Ηθικά, η απόφαση και οι αντιδράσεις πρέπει να κριθούν με βάση αρχές καθήκοντος, σεβασμού της αυτονομίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας: κράτη με ισχύ έχουν ηθική υποχρέωση να μην μεταχειρίζονται συμμάχους ως μέσα προς σκοπό αλλά ως σκοπούς καθαυτούς, να τηρούν δεσμεύσεις και να προλαμβάνουν βλάβες. Η γενίκευση της πολιτικής —ότι κάθε κράτος θα ενεργούσε όμοια— απορρίπτει επικίνδυνες συνέπειες· η πρακτική καθήκοντα επιβάλλει διαμοιρασμό βαρών, διαφάνεια στις δεσμεύσεις και συνεργασία για μακροπρόθεσμη ειρήνη.

Συγκεκριμένα, οι κυβερνήσεις οφείλουν να ενισχύσουν συλλογικούς μηχανισμούς άμυνας, να μειώσουν ενεργειακή εξάρτηση που επιβαρύνει το περιβάλλον και να θεσπίσουν σταθερές πολιτικές βοήθειας. Οι πολίτες και οι θεσμοί πρέπει να απαιτήσουν λογοδοσία, να προωθήσουν υπεύθυνη εξωτερική πολιτική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα, ώστε οι πράξεις να εναρμονίζονται με καθολικές ηθικές απαιτήσεις για το κοινό καλό.