Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε στο Συμβούλιο πρόταση για την αναστολή ορισμένων διατάξεων της Συμφωνίας Σύνδεσης ΕΕ–Ισραήλ και για κυρώσεις κατά της Χαμάς, εξτρεμιστών υπουργών και βίαιων εποίκων. Παράλληλα προτείνεται η αναστολή διμερούς χρηματοδοτικής στήριξης προς το Ισραήλ, με εξαίρεση την υποστήριξη προς την Κοινωνία των Πολιτών και το Γιαντ Βασέμ, καθώς και η αναστολή τρεχόντων έργων θεσμικής συνεργασίας και προγραμμάτων περιφερειακής συνεργασίας.
Η Επιτροπή διατυπώνει ότι επανεξέταση της συμμόρφωσης με το Άρθρο 2 της Συμφωνίας διαπίστωσε ότι ενέργειες της ισραηλινής κυβέρνησης παραβιάζουν ουσιώδη στοιχεία που αφορούν τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών αρχών. Ως κύριες αιτίες αναφέρονται η επιδεινούμενη ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα μετά τη στρατιωτική επέμβαση, ο αποκλεισμός της ανθρωπιστικής βοήθειας, η εντατικοποίηση των επιχειρήσεων και η προώθηση του σχεδίου οικισμού στην περιοχή E1 της Δυτικής Όχθης.
Το ποσό που προτείνεται να ανασταλεί ανέρχεται σε περίπου 14 εκατ. ευρώ. Η χρηματοδότηση καλυπτόταν από τον Μηχανισμό Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας (NDICI-GE) για την περίοδο 2021–2027, με μέσο όρο περίπου 6 εκατ. ευρώ ετησίως για την περίοδο 2025–2027. Το Συμβούλιο έχει ήδη εγγράψει εννέα άτομα και πέντε οντότητες σε σχετικές λίστες περιορισμών και η Επιτροπή υπέβαλε την πρόταση για αναστολή εμπορικών διατάξεων ως μέτρο επείγουσας ανάγκης.
Η αναστολή προτιμησιακών όρων σημαίνει ότι εισαγωγές από το Ισραήλ προς την ΕΕ θα χρεώνονται με κοινούς δασμούς· επηρεάζονται ιδιαίτερα φρέσκα και μεταποιημένα φρούτα και λαχανικά, μεταποιημένα τρόφιμα, ελαστικά για γεωργικά οχήματα, χημικά και πλαστικά. Η ΕΕ αντιπροσωπεύει περίπου το 29% των εξαγωγών του Ισραήλ για αυτά τα προϊόντα. Το διμερές εμπόριο αγαθών έφτασε τα 42,6 δισ. ευρώ το 2024 (εισαγωγές 15,9 δισ., εξαγωγές 26,7 δισ.), ενώ το εμπόριο υπηρεσιών ήταν 25,6 δισ. ευρώ το 2023.
Πολιτικά η έγκριση δεν είναι βεβαία: κράτη όπως η Γερμανία, η Ιταλία, η Τσεχία, η Αυστρία και η Ουγγαρία εκφράζουν αντίθεση. Το Συμβούλιο πρέπει να εγκρίνει την πρόταση με ειδική πλειοψηφία (55% των κρατών, δηλαδή 15 από 27, και τουλάχιστον 65% του πληθυσμού της ΕΕ).
Ηθική διάσταση υπαγορεύει ότι οι πολιτικές πρέπει να αποσκοπούν στην προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και στην τήρηση καθολικών κανόνων δικαίου. Η ΕΕ οφείλει να ενεργεί με βάση καθήκοντα καθολικού χαρακτήρα: να περιορίσει βλάβες σε αμάχους, να διασφαλίσει διαδρομές ανθρωπιστικής βοήθειας, να στηρίξει θεσμούς κοινωνίας των πολιτών και μνήμης, και να εφαρμόσει μέτρα που μπορούν να γενικευτούν ως δίκαια πρακτική. Οι πολίτες, οι επιχειρήσεις και οι κυβερνήσεις πρέπει να προωθήσουν αποφάσεις που σέβονται την αξιοπρέπεια, περιορίζουν τη βία, προστατεύουν το περιβάλλον και ενισχύουν τη μακροπρόθεσμη ειρήνη και ασφάλεια.