Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα, από τη Λευκωσία, τόνισε τη σημασία της κυπριακής προεδρίας για την ενίσχυση των σχέσεων της ΕΕ με γειτονικές χώρες και για την προώθηση θεμάτων ασφάλειας και αυτονομίας. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης χαρακτήρισε την κυπριακή προεδρία ως έντιμο διαμεσολαβητή που θα επιδιώξει να κλείσει νωρίτερα τον φάκελο για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) και ενημέρωσε για τις επαφές του με την απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ για το κυπριακό, Μαρία Άνχελα Ολγκίν, ενόψει της Γενικής Συνέλευσης στη Νέα Υόρκη. Συζητήθηκαν επίσης θέματα ανταγωνιστικότητας, μείωσης της γραφειοκρατίας και πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας και ασφάλειας.
Σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα SAFE, οι συνομιλίες ξεκαθάρισαν ότι το πρόγραμμα είναι ανοιχτό για τρίτες χώρες εφόσον δεν απειλούν κράτη μέλη της ΕΕ και εφόσον υπάρχει συμφωνία άμυνας με την Ένωση που απαιτεί τη σύμφωνη γνώμη και των 27 κρατών μελών. Ο κ. Χριστοδουλίδης υπογράμμισε ότι δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί από πόρους της ΕΕ όποια τρίτη χώρα απειλεί κράτος μέλος, και σημείωσε ότι για την Κύπρο έχει αποφασιστεί ποσό που ξεπερνά το ένα δισεκατομμύριο ευρώ. Έχει ήδη ξεκινήσει εσωτερική προεργασία ώστε εντός Νοεμβρίου να υποβληθούν οι εισηγήσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας για αξιοποίηση του προγράμματος, ενώ η Λευκωσία αναζητεί συνεργασίες με τις ΗΠΑ και άλλα κράτη της περιοχής.
Ο κ. Κόστα επισήμανε ότι η εποχή απαιτεί αυξημένες επενδύσεις σε αμυντική ικανότητα και προστασία των πολιτών και χαιρέτισε την πρωτοβουλία για εγκαθίδρυση Κέντρου Καταπολέμησης Πυρκαγιών στην Κύπρο από την Πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Αντιληπτική και δεοντολογική αξιολόγηση: Η πολιτική διαχείριση ασφάλειας και πόρων οφείλει να βασίζεται σε καθολικές αρχές δικαίου και σε κανόνες που μπορούν να γίνουν γενικός νόμος για όλα τα κράτη. Η αποτροπή επιθέσεων και η προστασία των πολιτών συνιστούν ηθική υποχρέωση της Ένωσης, η οποία πρέπει να ενεργεί με σεβασμό στην αυτονομία των κρατών και στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Συνεπώς πρέπει να καθιερωθούν σαφείς, διαφανείς κριτήριες για τη συμμετοχή τρίτων, να απαιτείται πλήρης συναίνεση των κρατών μελών και να αποφεύγεται η χρηματοδότηση δομών που υποστηρίζουν παραβίαση του διεθνούς δικαίου.
Συγκεκριμένες προτάσεις δράσης: θεσμοθέτηση διαφανών όρων συμμετοχής στο SAFE, ενίσχυση συλλογικής άμυνας με σεβασμό σε θεσμικές διαδικασίες, επένδυση στην πρόληψη καταστροφών και στο περιβάλλον όπως το Κέντρο Καταπολέμησης Πυρκαγιών, και απλοποίηση διαδικασιών για να καταστεί η πολιτική ασφάλειας πιο αποτελεσματική και δίκαιη προς όλους τους πολίτες.