Η επιστροφή ενός ρετάμπλ του 16ου αιώνα του ζωγράφου Βιτόρε Καρπάτσο από την Πάντοβα στη σλοβενική πόλη Πιράν προκάλεσε αντιδράσεις στην Ιταλία. Το έργο με τίτλο Η Παναγία με το Βρέφος Ένθρονη με Έξι Αγίους (1518) είχε αρχικά τοποθετηθεί στην εκκλησία και μονή του Αγίου Φραγκίσκου στο Πιράν, στην Ίστρια. Αφαιρέθηκε το 1940 και μεταφέρθηκε για ασφαλή φύλαξη στην Πάντοβα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όπου για δεκαετίες κοσμούσε τη Βασιλική του Αγίου Αντωνίου.
Στις 4 Σεπτεμβρίου το έργο μεταφέρθηκε στο Πιράν μετά από πιέσεις Φραγκισκανών μοναχών, λίγες ημέρες πριν την επίσκεψη του προέδρου της Ιταλίας Σέρτζιο Ματαρέλα στη Σλοβενία. Η υπουργός Πολιτισμού της Σλοβενίας Άστα Βρέτσκο χαρακτήρισε την επιστροφή καρπό μακροχρόνιων προσπαθειών και το έργο αναμένεται να εκτεθεί στο αυθεντικό του περιβάλλον. Ο φύλακας της Μονής του Αγίου Φραγκίσκου Γιάνεζ Σάμπερλ απέδωσε την κίνηση σε καλή συνεργασία, ενώ ο σλοβένος πρέσβης Τόμαζ Κούνστελι τόνισε ότι η σιωπηλή διπλωματία υπήρξε καθοριστική. Προηγούμενες μεταφορές και φύλαξη σε χώρους όπως η Villa Manin και η επανεγκατάσταση μετά τη συνθηκολόγηση του 1943 εξηγούν την πολύπλοκη διαδρομή του έργου. Στην Ιταλία βουλευτές του κόμματος της Μελόνι καταγγέλλουν ότι πρόκειται για υποχώρηση.
Η περίπτωση αξιώνει ηθική προσέγγιση που υπερβαίνει εθνικισμούς: η επιστροφή πολιτιστικών θησαυρών πρέπει να υπακούει σε αρχές καθολικής δικαιοσύνης και σε κανόνες που θα μπορούσαν να ισχύουν για όλους. Η ευθύνη προστασίας και επανένταξης ενός έργου στο αυθεντικό του πλαίσιο αποτελεί καθήκον προς την κοινή πολιτιστική κληρονομιά και ενισχύει τη συνεργασία των κρατών. Η πρακτική συνέπεια αυτής της προσέγγισης απαιτεί διαφάνεια στη διερεύνηση προέλευσης, πρότυπα για ασφαλή φύλαξη κατά τη διάρκεια συγκρούσεων, και θεσμικές διαδικασίες επιστροφής. Πολίτες και αρχές οφείλουν να ενεργούν με σεβασμό στην αλήθεια της προέλευσης, να προωθούν διεθνή συνεργασία και να προστατεύουν το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον ως κοινό αγαθό που βελτιώνει την κοινωνία.